Ιστορική τομή στην Εμβάθυνση του Νεοφιλελευθερισμού

Ιστορική τομή στην Εμβάθυνση του Νεοφιλελευθερισμού

Η ιδέα με την οποία επιχειρείται να δικαιολογηθούν τα καταστροφικά αποτελέσματα των πολιτικών του Μνημονίου για την κοινωνία και τους εργαζόμενους, και την συνεχή αποτυχία τους να εκπληρώσουν τους στόχους που έχει ρητά τεθεί (μείωση ελλειμμάτων, επιστροφή στις αγορές χρήματος, αποφυγή χρεοκοπίας κλπ) είναι ότι δεν απέτυχε το Μνημόνιο αλλά δεν εφαρμόστηκε. Για να το καταλάβουμε το αστήρικτο της ιδέας αυτό αρκεί να δούμε τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής της 9/12 σε σχέση με τις προηγούμενες συμφωνίες των Συνόδων Κορυφής και σε σχέση με τα ζητήματα που είχε να επιλύσει.

Σε σχέση με τον περιορισμό των αποτελεσμάτων της κρίσης του 2008 οι προηγούμενες συμφωνίες απέτυχαν. Ας αναφερθούμε μόνο σε δύο σημεία.

1) Από εκεί που υπήρχε μόνο ενα πρόβλημα χρηματοδότησης των ελληνικών ελλειμμάτων προέκυψαν προβλήματα παγκόσμιας συστημικής σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος καθώς οι αποφάσεις οδήγησαν στο ενδεχόμενο πιθανής απώλειας της πρόσβασης στις αγορές για Ιταλία και Ισπανία και σε μία πολύ μεγαλύτερη ένταση της κρίσης του τραπειζκού συστήματος το οποίο βρίκσεται σε κατάσταση απομόχλευσης. Αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με τις εγγυήσεις που δίνει η παρέμβαση της ΕΚΤ ως ύστατου δανειστή, η ανάληψη απο κοινού της χρηματοδότησης των κρατών μελών (μορφές ευρωομολόγου) ή με αλλαγή των όρων λειτουργίας του EFSF και τη μεγάλη ενίσχυσή του σε κεφάλαια. Η γραπτή συμφωνία της Συνόδου φαίνεται να αγνοεί την ένταση των προβλήματών χρηματοδότησης και της εξελισσόμενης πιστωτικής κρίσης παρέχοντας μόνο ημίμετρα. Η προσπάθεια να τονώσουν τις αγορές ομολόγων με πιθανή απάλειψη της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα δεν θα έχει αποτελέσματα επειδή η πολιτική που ακολουθείται προϋποθέτει το πιθανό κούρεμα για τους κατόχους των τίτλων είτε προβλέπεται είτε δεν προβλέπεται.

 2) Οι πολιτικές αυτές οδηγούν πιθανότατα την Ευρώπη σε ύφεση για το 2012. Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για τα προβλήματα ανάπτυξης στο ανακοινωθέν της Συνόδου. Ο συνταγματικός «Χρυσός Κανόνας» ελλειμμάτων και χρέους δεν συνιστά δημοσιονομική ένωση, σύστημα μεταφοράς πόρων, αλλά συνταγματοποίηση ενός κανόνα που σημαίνει ότι οι μόνες οικονομικές πολιτικές αντιμετώπισης της ύφεσης αλλά και του προβλήματος του δημόσιου χρέους στην Ευρώπη θα είναι η ακραία επίθεση στον κόσμο της εργασίας και η αποδόμηση των ευρωπαϊκών κοινωνιών.

Επομένως ως προς την ζητήματα της χρηματοδότησης που έχουν αναδειχθεί τα αποτελέσματα της Συνόδου εγγυώνται μία νέα Σύνοδο που θα έχει να αντιμετωπίσει πιο γενικευμένα ερωτήματα. Αλλά ποτέ δεν διακηρύχτηκε ότι οι πολιτικές που απορρέουν από αυτές τις Συμφωνίες θα περιορίσουν και θα αντιμετωπίσουν την κρίση. Η κρίση έγινε αντιληπτή ως μία ευκαιρία για να λυθεί το πρόβλημα μετασχηματισμού των ευρωπαϊκών κοινωνιών σε πιο προπολεμικού τύπου κοινωνίες. Και η Σύνοδος αυτή συνιστά μία ιστορική τομή στην εμβάθυνση του νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη.

Ο κ Σοϊμπλε έχει διατυπώσει αρκετά καθαρά το περιεχόμενο των πολιτικών της απόφασης της Συνόδου και την απάντηση στα διλήμματα που εγείρονται από τους κινδύνους που προκαλούν αυτές οι πολιτικές: οι βραχυπρόθεσμες απώλειες από αυτές τις πολιτικές είναι γνωστές (πιθανές χρεοκοπίες, ύφεση, ανεργία, πολιτική κρίση) αλλά το μακροπρόθεσμο κέρδος για όλους από τις αλλαγές στις εργασιακές συνθήκες και στην μείωση του κοινωνικού κράτους θα είναι πολύ σημαντικότερο.

Με άλλα λόγια η απόφαση της Συνόδου στέλνει αυτό το σήμα: δεν μας τρομάζει η ύφεση, οι χρεοκοπίες κρατών και νοικοκυριών. Είμαστε αποφασισμένοι την επίθεση ενάντια στον κόσμο της εργασίας στην Ευρώπη να την πάμε μέχρι τέρμα. Εγγυούμαστε επίσης ότι αποτελέσματα της πολιτικής μας που απειλούν τη σταθερότητα του συστήματος θα τα αντιμετωπίζουμε όταν απαιτείται αρκεί να υπηρετείται ο κύριος στόχος. Με το ίδιο πνεύμα μπορούμε να κρίνουμε και το επιχείρημα αν το Μνημόνιο απέτυχε ή δεν εφαρμόστηκε. Το Μνημόνιο πετυχαίνει τους στόχους του που ουδεμία σχέση έχουν με την αντιμετώπιση της κρίσης.

Η απόφαση της Συνόδου δεν δημιουργεί ανασταλτικούς μηχανισμούς στη πορεία που ακολουθεί η συστημική κρίση, ενέχει σημαντικές πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις, μεταθέτει τα προβλήματα επιδιώκοντας να κερδίσει χρόνο στην εφαρμογή των πολιτικών εμβάθυνσης του νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη  και το κύριο εργαλείο οικονομικής πολιτικής που αναδεικνύει για να μπορέσει να εφαρμοστούν οι πολιτικές που απορρέουν από αυτή είναι η αυταρχική αντιμετώπιση των αποτελεσμάτων αυτών των πολιτικών και των κρισιακών φαινομένων.

Εφημερίδα Εποχή, 2011.12.11