Για τη Σύνοδο Κορυφής της 26ης Οκτωβρίου. Συνέντευξη στο περιοδικό ΕΝΕΔΡΑ

Συνέντευξη στο Περιοδικό ΕΝΕΔΡΑ

-τι σημαίνει η απόφαση της 26ης Οκτώβρη η οποία παρουσιάστηκε ως μεγάλη διαπραγματευτική επιτυχία της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ; Υπήρξε διαπραγμάτευση;

Η απόφαση της 26^ης Οκτώβρη δεν λύνει το πρόβλημα βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους. Το ΔΝΤ υπολογίζει, όχι επίσημα ακόμη, ότι το 2020 το δημόσιο χρέος θα είναι το 120% του ΑΕΠ (το 2009 με τους τότε υπολογισμούς ανερχόταν σε 115%). Αποτελεί συμβιβασμό μεταξύ των τραπεζιτών που ήθελαν μικρή διαγραφή χρέους και μερίδας του πολιτικού προσωπικού των ηγεμονικών τάξεων που διαπίστωναν ότι διαγραφή μικρότερη του 60% απειλεί την αποτελεσματικότητα των νεοφιλελευθέρων προγραμμάτων. Ωστόσο το πρόβλημα είναι η βιωσιμότητα της ελληνικής κοινωνίας πλέον. Οι μειώσεις μισθών και συντάξεων, οι ιδιωτικοποιήσεις αναγκαίων και δημόσιων αγαθών,  η ανεργία και η φτώχια αποτελούν επίσης αναπόσπαστο μέρος της συμφωνίας. Σχηματικά είναι μία απόφαση η οποία επιχειρεί την επιβολή άγριας λιτότητας για πολλά χρόνια: είτε έως ότου η ελληνική οικονομία μπορέσει να δανείζεται από τις αγορές είτε έως ότου «εξοντωθεί» ο πληθυσμός.

-Φαίνεται πως το κούρεμα αφορά το κομμάτι του χρέους των τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων. Ο κύριος Βενιζέλος δεσμεύτηκε απέναντι στους τραπεζίτες. Μετά από μερικές μέρες δήλωσε πως έχουν μεριμνήσει και για τα ταμεία, χωρίς να πείσει. Ποιος θα επωμιστεί εντέλει το βάρος του κουρέματος;

Από το προηγούμενο ερώτημα προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα. Όταν στόχος είναι η διευρυμένη ιδιωτικοποίηση του ασφαλιστικού συστήματος και του συστήματος υγείας δεν υπάρχει μέριμνα για τα ταμεία. Το αντίθετο. Το κλασικό ερώτημα κάθε κρίσης είναι σε τι έκταση θα πληρώσει το κεφάλαιο ή η εργασία τις απώλειες της κρίσης. Η όλη επιχείρηση σήμερα είναι να τις πληρώσει ο δεύτερος πόλος και μάλιστα αναδρομικά, με επιτάχυνση των αργόσυρτων ή ακυρούμενων την προηγούμενη 25-ετία νεοφιλελευθέρων μεταρρυθμίσεων των κοινωνικών κατακτήσεων που είχαν διαμορφωθεί από τους ιστορικούς συσχετισμούς δύναμης μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

-ο στόχος είναι η επαναφορά του χρέους στα ποσοστά του 2010 (120%), όταν και η κυβέρνηση αποφάσισε την υπαγωγή της χώρας στο μηχανισμό στήριξης...άρα φαίνεται πως το μνημόνιο δεν ήρθε να απαντήσει στο ζήτημα του χρέους...?

Οι πολιτικές που ακολουθούνται επιχειρούν μία μεγάλων διαστάσεων κοινωνική μηχανική όπου τα προβλήματα χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας θα λυθούν, αν λυθούν επικουρικά. Ο στόχος είναι να μετατραπεί η ελληνική οικονομία σε μία οικονομία πιο εξαγωγικά προσανατολισμένη, να «ανασυγκροτηθεί η παραγωγική διαδικασία». Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να μειωθούν οι τιμές στις αγορές εξωτερικού, επομένως να μειωθούν μισθοί-συντάξεις, να καταργηθούν οι «ακαμψίες», το όποιο κοινωνικό κράτος και τα όποια δημόσια αγαθά που περιορίζουν τους όρους κερδοφορίας. Στο τέλος υπολογίζουν ότι μετά από μία δεκαετία θα έχει αρχίσει να μειώνεται και το χρέος, λόγω της μείωσης των δημοσίων δαπανών, σε επίπεδα που επιτρέπουν την έξοδο στις αγορές. Πρόκειται για φαντασίωση, επειδή προϋποθέτει εξοντωτική λιτότητα για την πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας, λιτότητα για την οποία δεν έχει μνήμη καμία από τις υπάρχουσες γενιές. Επίσης πρόκειται για μία πολιτική η οποία επιτείνει την ύφεση διεθνώς και επομένως δημιουργεί όρους ώστε η κρίση του 2008 να αποκτήσει νέες διαστάσεις. Ωστόσο για τις ηγεμονικές τάξεις στην Ευρώπη –και όχι μόνο – το διακύβευμα είναι πολύ σημαντικό και όπως σε κάθε πόλεμο θεωρούν ότι αξίζει να ρισκάρουν απώλειες για ένα φωτεινό γι’ αυτές μέλλον. 

-Με βάση τις εξελίξεις μετά από την πρόταση για το δημοψήφισμα, ο δημόσιος λόγος κυμάνθηκε γύρω από το αν θα διασφαλιστεί η 6η δόση, ειδάλλως η χώρα θα οδήγουνταν εκτός ευρώ ακόμα και έκτος Ε.Ε. Τι δρομολογεί η ψήφος εμπιστοσύνης και η συγκρότηση συγκυβέρνησης?

Αποτελεί μία απόπειρα να αναβαπτιστεί η νομιμοποίηση της πολιτικής που ακολουθείται. Ωστόσο η αδυναμία των ηγεμονικών τάξεων να επιβάλλουν το πρόγραμμά τους επί της κοινωνίας θα συνεχιστεί, Μάλλον όπως έχουμε στην Ευρώπη διαδοχικές Συνόδους Κορυφής οι οποίες μπαλώνουν τα προβλήματα που δημιουργούνται ανοίγει και η περίοδος των διαδοχικών κυβερνήσεων που θα επιχειρούν να λύσουν το πρόβλημα «δημοκρατική νομιμοποίηση χωρίς δημοκρατία».

-Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα φαίνεται να δέχεται τους ισχυρότερους κλυδωνισμούς στην ιστορία της ΕΕ και της Ευρωζώνης..

Αυτό ισχύει. Το οικοδόμημα της Ευρώπης τρίζει επειδή οι πολιτικές που ακολουθούνται στοχεύουν στην προσαρμογή σε ακραία νεοφιλελεύθερα πρότυπα. Οι ηγεμονικές τάξεις χρησιμοποιούν τον εκβιασμό των ελλειμμάτων ως μέσω πειθούς έχοντας την αυτοπεποίθηση που τους δίνει ο υπάρχον συσχετισμός δυνάμεων ότι οι όποιες αντιστάσεις (είτε κοινωνικές είτε τα δευτερογενή αρνητικά αποτελέσματα των πολιτικών τους) μπορούν να καμφθούν με ήττα του κόσμου της εργασίας. Αυτοί οι κλυδωνισμοί θα συνεχίζονται επειδή η κοινωνική κίνηση που δημιουργούν αυτές οι πολιτικές θέτει τα «πάντα» υπό επαναδιαπραγμάτευση. Πρόκειται για πολιτικές φωτιάς που αυξάνουν τους συστημικούς κινδύνους.

-Άρα, ποιες προτάσεις της αριστεράς μπορούν να απαντήσουν στη σημερινή έκφανση της κρίσης και της επίθεσης του νεοφιλελευθερισμού?

Σχηματικά, πρώτα και κύρια κάθε πρακτική πρόταση που διαπνέεται από το πνεύμα της κοινωνικής και διεθνούς αλληλεγγύης η οποία οργανώνει και κινητοποιεί τον κόσμο της εργασίας. Πιο στρατηγικές προτάσεις έχουν διατυπωθεί. Όπως ενδεικτικά: Α) Αμεσα δημόσια προγράμματα καταπολέμησης της ανεργίας και της αυξανόμενης φτώχιας. Β) Οργάνωση της παραγωγής και της ανταλλαγής με κριτήριο τις κοινωνικές ανάγκες και όχι την παραγωγή κερδών. Αντίσταση στις ιδιωτικοποιήσεις καις την εμπορευματοποίηση. Γ) Αναδιανομή εισοδήματος. Την κρίση να πληρώσουν οι πλούσιοι. Δ) Διεύρυνση των διαδικασιών δημοκρατικής λήψης αποφάσεων. Γιατί για παράδειγμα οι κοινωνίες να μην έχουν λόγο στις αποφάσεις των Κεντρικών τραπεζών ή γιατί να μην υπάρχει προϋπολογισμός δημοκρατικά αποφασισμένος;

ΕΝΕΔΡΑ, περιοδικό ν.ΣΥΝ, 9/11/2011

http://enedramag.wordpress.com/2011/11/11Συνέντευξη

G20: Αδιέξοδες στοχεύσεις.

G20: Αδιέξοδες στοχεύσεις.

Δεν θα ασχοληθούμε με τα 95 άρθρα που αποτυπώνουν τη συμφωνία η οποία επετεύχθη σε αυτόν τον αντιδημοκρατικό, με βάση τις διεθνείς συμφωνίες, θεσμό των G20 (των τακτικών συναντήσεων των κυβερνήσεων των 20 πιο «σημαντικών» κρατών του πλανήτη ώστε να συντονίσουν τις δράσεις τους απέναντι στα θέματα που αφορούν την παγκόσμια κοινότητα).

Οι προβλέψεις εισόδου της παγκόσμιας οικονομίας σε ύφεση, με κύρια ευθύνη τις οικονομικές πολιτικές στην ευρωζώνη, η κατάσταση οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κατάρρευση της Ελλάδας, οι πιθανότητες η Ιταλία να βρεθεί σε αδυναμία εξυπηρέτησης του χρέους της και πλέον η συζητούμενη πιθανότατη είσοδος της Γαλλίας στο κάδρο των χωρών που θα πλαισιώνουν τα PIGS, όλα αυτά στον απόηχο της Αυγουστιάτικης υποβάθμισης της πιστωτικής αξιοπιστίας των ΗΠΑ και της έντονης διαμάχης για το ύψος του χρέους και τις δημόσιες δαπάνες στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ, αποτελούν το σκηνικό που πλαισίωνε τις συζητήσεις που έγιναν.

Με βάση αυτά οι αποφάσεις είναι απογοητευτικές, για τις κοινωνίες όχι μόνο των 20, αν και αναμενόμενες. Στο τελικό ανακοινωθέν αποτυπώνεται η άρνηση των υπολοίπων χωρών να υποκύψουν άμεσα στον εκβιασμό που τους ασκεί η ευρωζώνη. Δηλαδή να χρηματοδοτήσουν τις προσπάθειες «διάσωσης» που κάνει υπό την απειλή εξαγωγής του προβλήματος το οποίο προκαλούν οι πολιτικές της παγκόσμια, τη στιγμή βέβαια που αυτή η εξαγωγή δεν είναι μόνο θεωρητική δυνατότητα, όπως στις προηγούμενες συνόδους.

Για παράδειγμα, μέσα από τις γραμμές του τελικού ανακοινωθέντος διαβάζουμε τι συμφωνήθηκε για την χρηματοπιστωτική προστασία της Ιταλίας (παράγραφοι 15-16 του τελικού ανακοινωθέντος): Ενώ είμαστε διατεθειμένοι, αν χρειαστεί, να διαθέσουμε χρήματα στο IMF δεν καταλήγουμε σε μία συμφωνία για τον τρόπο που θα γίνει αυτό. Θα το εξετάσουμε στην επόμενη σύνοδο των υπουργών οικονομικών. Ως τότε η Ιταλία πρέπει να προχωρήσει με την δημοσιονομική προσαρμογή, όπως αποφασίσατε, και ας δούμε αν πρόκειται για πολιτική που περπατά. Κατά τα λοιπά, η ευρωζώνη με τα κεφάλαια που διαθέτει μπορεί να αναλάβει να στηρίξει το EFSF χωρίς να περιμένει να το χρηματοδοτήσουν άλλες χώρες. Παρεκβατικά να σημειώσουμε ότι η άρνηση ενίσχυσης με κεφάλαια του EFSF ή του IMF, αποτελεί σημαντικό περιορισμό για την αντιμετώπιση έκτακτων γεγονότων (ή την ενίσχυση του κύρους απειλών, όπως της εξώθησης σε έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη).

Πιο γενικά, σε αυτήν την κρίσιμη ιστορική στιγμή, στις Κάννες είδαμε τη συσσώρευση των δυσκολιών που έχει επιφέρει η αντίληψη που έχει κυριαρχήσει για τις αιτίες της παγκόσμιας κρίσης και των μέτρων που πρέπει να παρθούν για τη διαχείρισή της.

Η λάθος θεωρητική αντίληψη ότι το πρόβλημα είναι πρόβλημα παγκόσμιων ανισορροπιών (είτε αφορά τις ανισορροπίες ΗΠΑ-Κίνας είτε τις ενδο-ευρωπαϊκές), και εν τέλει, ειδικά από τους Ευρωπαίους, ότι περιγράφεται ως άφρων δανεισμός κρατών, όπου η κατάλληλη αντιμετώπιση είναι η δημοσιονομική πειθαρχία (η οποία μάλιστα θεωρείται ενάρετη εφόσον μετά από μερικά χρόνια θα φέρει μεγέθυνση) αποτελεί μία αντίληψη που καταλήγει όχι μόνο στην αποδόμηση των κατακτήσεων των ευρωπαϊκών λαών αλλά απειλεί να οδηγήσει και σε αποτυχία την όποια ώς τώρα παγκόσμια διαχείριση της κρίσης του 2008, έτσι ώστε να μην έχει τις συνέπειες της αντίστοιχης του 1929. Ας αναφέρουμε μόνο για να δείξουμε την παραγνώριση των γεγονότων που οδηγεί αυτή η αντίληψη, ότι υπήρξε υψηλότατος ιδιωτικός δανεισμός ο οποίος επίσης ήταν μέρος της κρίσης και οδήγησε δημοσιονομικά «υγιείς» χώρες σε κρίση, όπως π.χ. η Ισπανία, ότι κάθε προσπάθεια μείωσης των ελλειμμάτων σε συνθήκες ύφεσης πλήττει και τους γείτονες -ό,τι δηλαδή βλέπουμε να εξελίσσεται τώρα- και τέλος, ότι αποτελεί μία αδιέξοδη στόχευση η μετατροπή όλων των ελλειμματικών χωρών σε πλεονασματικών.

Οι G20 δείχνουν σοβαρά σημάδια αδυναμίας να αντιμετωπίσουν τα σοβαρά προβλήματα που τίθενται από την κρίση και την ώς τώρα διαχείριση των συνεπειών της, καθιστώντας το μέλλον αρκετά σκοτεινό για όσους κοιτούν μόνο εντός του κτιρίου της Συνόδου και όχι εκτός, εκεί που τα κινήματα σκιρτούν και διεθνώς ανακάμπτουν.

Δημοσιεύτηκε στην ΑΥΓΗ, 7 Νοε. 2011, στήλη ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Μη Αξιόπιστες Απειλές

Μη Αξιόπιστες Απειλές

Για το δίλημμα: «Μνημόνια ή δραχμή»

Το δίλημμα που τέθηκε πλέον με επίσημο τρόπο μετά τις Κάννες «μνημόνια ή επιστροφή στη δραχμή» είναι ένας εκβιασμός που επιδιώκει τη στήριξη του πρώτου σκέλους λόγω του φόβου που προκαλείται στις μάζες από τα αποτελέσματα που θα έχει η υιοθέτηση του δεύτερου σκέλους. Ωστόσο δεν αποτελεί δίλημμα.

Α) Και τα δύο σκέλη, όπως τίθενται, αποτελούν συμπληρωματικές οικονομικές πολιτικές ως προς τους στόχους. Το πρώτο διατείνεται ότι στοχεύει στο μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας σε μια οικονομία προσανατολισμένη περισσότερο στις εξαγωγές, μέσω της μείωσης των μισθών και στη συνέχεια των τιμών για τις αγορές του εξωτερικού: Πολιτικές εσωτερικής υποτίμησης. Το δεύτερο σκέλος έχει τον ίδιο στόχο μέσω της υποτίμησης του νέου νομίσματος. Η διαφορά μεταξύ τους είναι – εάν αφαιρέσουμε όλες τις επιπλοκές που προκαλούν οι ίδιες οι πορείες προς αυτό το στόχο – ότι το μεν πρώτο οδηγεί στο στόχο σταδιακά το δε δεύτερο με πολύ πιο βίαιο τρόπο βραχυπρόθεσμα, αλλά και με λιγότερες πολιτικές αντιδράσεις λόγω «νομισματικής αυταπάτης» από ένα διάστημα και μετά. Στο τέλος και οι δύο πολιτικές οδηγούνται σε μία νομισματική πολιτική που σχετίζεται με το ευρώ. Η πρώτη με νόμισμα το ευρώ η δεύτερη με πρόσδεση, πιθανότατα, στο ευρώ και αφιέρωση της όποιας νομισματικής πολιτικής στην υπεράσπιση της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Προφανώς επειδή η κάθε μία από αυτές τις επιλογές έχει και άλλα αποτελέσματα, μεταξύ τους δεν ταυτίζονται, αλλά αυτό αποτελεί άλλη συζήτηση.

Α1) Ακόμη και οι εντός της Αριστεράς υποστηρικτές της «παραγωγικής ανασυγκρότησης» μέσω της εξόδου από το ευρώ διατείνονται ότι το κύριο δεν είναι η επιλογή νομίσματος αλλά οι όποιες άλλες πολιτικές ασκούνται. Επομένως το ουσιώδες είναι οι άλλες πολιτικές. Κατά συνέπεια το δίλημμα είναι «ή αλλαγή των νεοφιλελευθέρων πολιτικών για μία κοινωνία που θα στοχεύεις την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και όχι την κερδοφορία, ή πολιτικές υποτίμησης μνημονίου/δραχμής ώστε να λυθεί το πρόβλημα της καπιταλιστικής ανασυγκρότησης της παραγωγής».

Β) Η ευρωζώνη δεν αντέχει, ακόμη τώρα και πιθανόν και μεσοπρόθεσμα, την έξοδο ενός κράτους-μέλους από αυτήν. Δηλώσεις του τύπου «θα πάρουμε όλα τα μέτρα ώστε να περιορίσουμε τις συνέπειες» είναι υπερ-αισιόδοξες. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν αντέχουν: για παράδειγμα οι απαιτήσεις των ευρωπαϊκών τραπεζών από τις ιταλικές είναι της τάξης 800 δις. Επομένως τις ζημιές που συνεπάγεται όχι μόνο στην αγορά ομολόγων της Ιταλίας, η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ, αλλά και στο υψηλά διασυνδεδεμένο και με τεράστιο όγκο διασύνδεσης ευρωπαϊκό και παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα, το EFSF ακόμη και προικισμένο με 2 τρις είναι απελπιστικά αδύναμο. Μόνη επιλογή απομένει η αλλαγή των όρων λειτουργίας της ΕΚΤ (με μια λαϊκή έκφραση να της επιτρέπεται να «τυπώνει χρήμα» ως εγγυητής ύστατης ανάγκης). Αυτή η επιλογή όμως συνεπάγεται ακύρωση βασικών όψεων των πολιτικών που ασκούνται και θα οδηγήσει σε μία νέα πολιτική τάξη πραγμάτων στην ευρωζώνη.

Ακόμη όμως, ας μη το θεωρούμε αδύνατο, και να αποκτήσει, σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, μία άλλη λειτουργία η ΕΚΤ και να πειστούν οι Ευρωπαίοι να ανακεφαλαιοποιήσουν τις τράπεζες με πολλαπλάσια ποσά ως προς εκείνα της 26^ης Οκτωβρίου, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα προηγηθεί μία μαζική αγελαία συμπεριφορά «παικτών» στις αγορές χρήματος που θα αμφισβητεί την ικανότητα άλλων «περιφερειακών» και μη χωρών να παραμείνουν στην Ευρωζώνη και θα θέσει σε κίνηση χρηματοπιστωτικές δυνάμεις που δύσκολα αντιμετωπίζονται από την ΕΚΤ χωρίς υψηλότατα κόστη - όχι μόνο οικονομικά.

Επομένως το υποτιθέμενο δίλημμα αποτελεί μόνο έναν εκβιασμό που στηρίζεται στην προεξόφληση του Ναι – σε διαφορετική περίπτωση ή η Ευρώπη και ο κόσμος έρχονται αντιμέτωποι με το φάντασμα του 1929, ή απλά ακυρώνεται η σημασία του όποιου αποτελέσματος ληφθεί – δημοκρατικότατα φυσικά, όπως άλλωστε όλα όσα γίνονται.

Γ) Η βολονταριστική κίνηση Παπανδρέου, χωρίς να το θέλει, αποκαλύπτει τα περιθώρια διαπραγμάτευσης σε μία Ευρώπη που τρίζει. Ωστόσο από τη στιγμή που διατυπώθηκε επίσημα, η πιθανότητα εξόδου μίας χώρας της ευρωζώνης από το κοινό νόμισμα, έστω και με τη μορφή διλήμματος-εκβιασμού, σπάει ένα ταμπού: οι συστημικοί κίνδυνοι στην ευρωζώνη αυξάνονται και αναγκαστικά επιταχύνονται οι διάδοχες συμφωνίες της 26^ης Οκτωβρίου. Ταυτόχρονα ενισχύεται η αμφισβήτηση της τρέχουσας ευρωπαϊκής πολιτικής και από τις δύο πλευρές: των υποστηρικτών της εξόδου χωρών και της διάλυσης της ευρωζώνης, αλλά και των υποστηρικτών της επιτάχυνσης των αναγκαίων αποφάσεων για «ενοποίηση» στην μία ή την άλλη μορφή

Απέναντι στο βολονταρισμό των πολλαπλών πλέον κέντρων εξουσίας που αποκάλυψε αυτή η κίνηση και τα οποία αναπτύσσονται ταχύτατα εντός και εκτός συνόρων υπάρχει μία αδήριτη πραγματικότητα: το μέγεθος, η διασύνδεση των οικονομικών προβλημάτων και ο πολιτικός κίνδυνος που προκύπτει από την ανίχνευση των ορίων του ασυμπίεστου των κοινωνικών αναγκών και των αντοχών των κοινωνιών. Σε όποια κατεύθυνση και να καταλήξουν οι περιπέτειες του αστικού πολιτικού προσωπικού στην προσπάθειά του να αναβαπτίσει την ισχύ των μνημονιακών πολιτικών και να κερδίσει χρόνο, τη δημοκρατική νομιμοποίηση δε θα τη βρει. Τα αποτελέσματα που θα ζήσει η κοινωνία από τη συνέχεια αυτών των πολιτικών θα βαθύνουν αναμφίβολα την κρίση νομιμοποίησης του πολιτικού προσωπικού που έχει αναλάβει να διαχειριστεί τα συμφέροντα των κυρίαρχων τάξεων, φέρνοντας στην επιφάνεια όλο και πιο καθαρά και με κοινωνικά έγκυρο τρόπο το πραγματικό δίλημμα: ή έξοδος από την κρίση σε βάρος της κερδοφορίας και των προνομίων του κεφαλαίου, ή έξοδος σε βάρος των δικαιωμάτων και των κατακτήσεων του κόσμου της δουλειάς.

Δημοσιεύτηκε στην ΑΥΓΗ, Παρασκευή 4 Νοε. 2011