Εφημερίδα Αυγή, 2013.11.13
Η θέση ότι “η ευρωζώνη οδηγείται στην
καταστροφή της με τις πολιτικές που
ακολουθούνται ” στηρίζει, από τη μία
πλευρά, επιχειρήματα ενάντια στις
τρέχουσες πολιτικές, ενώ από την άλλη
πλευρά, πολιτικές προτάσεις.
Σε μία, τουλάχιστον, εκδοχή της αυτή η
θέση έχει “διαψευστεί”. Από το καλοκαίρι
του 2011 (που οι αγορές αμφισβήτησαν την
πιστοληπτική ικανότητα της Ισπανίας
και της Ιταλίας), μία σειρά αναλύσεις
κατέτειναν στο συμπέρασμα ότι είναι
θέμα εβδομάδων η αποδόμηση της ευρωζώνης
αν δεν αλλάξει η στρατηγική της για τη
διαχείριση της κρίσης του 2008.
Ενισχυόταν μάλιστα αυτές οι αναλύσεις
από το επιχείρημα ότι παρόλο που τα
συμφέροντα των κρατών-μελών της ευρωζώνης
δεν θα εξυπηρετούνταν από τη διάλυσή
της (όλα θα βρίσκονταν σε χειρότερη θέση
μετά από ένα τέτοιο συμβάν) οι συγκρούσεις
συμφερόντων ήταν τέτοιες που η διάλυσή
της θα μπορούσε να προέλθει ως “ατύχημα”
- παρόλο που δεν θα το ήθελε κανείς.
Και τα δύο επιχειρήματα έχουν αποδειχθεί
άκυρα, εμπειρικά, τουλάχιστον στο βαθμό
που οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι η
καταστροφή είναι άμεση (δηλαδή ήδη σε
παρελθόντα χρόνο για εμάς). Ωστόσο με
τις κατάλληλες προσαρμογές συνεχίζουν
να αποτελούν βάση συλλογισμών για το
ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, χωρίς ωστόσο να
έχουν επερωτηθεί θεωρητικά οι λόγοι
για τους οποίους η εμπειρία κατέστησε
άκυρους τους συλλογισμούς.
Αυτές οι προτάσεις φανερώθηκαν ως αυτό
που ήταν, άκυρες, επειδή υποτιμούσαν τη
θεωρητική σημασία δύο παραγόντων.
Ας ξεκινήσουμε από την ιδέα του
“ατυχήματος”. Προϋπόθεση της, στην
περίπτωση που αντιμετωπίζουμε τα κράτη
ως “ορθολογικώς” δρώντα, είναι να
διαβάσουμε τη συγκρότηση της ευρωπαϊκής
πολιτικής ως ένα παίγνιο προδεδομένων
και άκαμπτων κανόνων και στη βάση αυτή
να εξάγουμε ένα γνωστό αποτέλεσμα στα
παίγνια (παίγνιο των “υποδίκων”) όπου
καθώς ο καθένας επιζητά την καλύτερη
λύση για τον ίδιο, στο τέλος καταλήγουν
όλοι στη χειρότερη λόγω αδυναμίας
συντονισμού τους. Στην περίπτωση που
θεωρούμε ότι υπάρχουν “ανορθόλογοι”
παίκτες, (υποστηριζόταν άλλωστε ότι οι
πολιτικές που ακολουθούνται είναι
“ανορθολογικές” αφου δημιουργούν
ύφεση και επομένως οξύνουν το πρόβλημα
του χρέους), τότε η δυνατότητα καταστροφής
είναι εγγενής ακριβώς επειδή δεν βλέπουν
το συμφέρον “τους”.
Αυτό που παραβλέπεται πρώτα-πρώτα, είναι
η έννοια της ηγεμονίας και της συγκρότησής
της και στο πεδίο του κράτους-έθνους
και στο πεδίο των ευρωπαϊκών πολιτικών.
Συνάμα, παραβλέπεται και το μάθημα, που
πήραν οι σχεδιαστές πολιτικής - και το
οποίο εμπέδωσαν με δραματικό τρόπο –
από τον Πόλσον με το “πείραμα” του, να
αφήσει τη Lehman Brothers να
καταρρεύσει.
Επίσης παραβλέπεται η συνθετότητα των
μηχανισμών και η πολλαπλότητα των μέσων
που διαθέτουν και οι οποίοι συγκροτούν
το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Τις προβλέψεις
περί καταστροφής τις ακύρωσε μία απόφαση
της ΕΚΤ που παρείχε στήριξη στις αγορές
ομολόγων της Ιταλίας και της Ισπανίας
χωρίς να αλλάξει τίποτα “ουσιώδες”
στους στρατηγικούς στόχους της
ακολουθούμενης πολιτικής.
