ΕΥΡΩΠΗ Παρατεταμένη αμηχανία γεννά παραφροσύνες … και εδώ, γελοιότητες

ΕΥΡΩΠΗ Παρατεταμένη αμηχανία 

γεννά παραφροσύνες … και εδώ, γελοιότητες

 

 Του Σπύρου Λαπατσιώρα

Γύρω μας έχει στηθεί ένα πανηγύρι από δημοσιεύματα τα οποία θα έπρεπε να είναι μονόπρακτα σε σατυρικές επιθεωρήσεις και κωμωδίες. Πληροφορηθήκαμε, για παράδειγμα, αίφνης, ότι η ΕΥΠ, σε συνεργασία με άλλες μυστικές υπηρεσίες, βρίσκεται στο κυνήγι των ξένων κερδοσκόπων.
 
 
Πρόκειται για γελοιότητες ή για απόπειρες εθελούσιας υπαγωγής σε ομαδική παράκρουση. Πρόκειται για δραστηριότητες εταιρειών «νόμιμων» για την υπάρχουσα μορφή λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Δραστηριότητες που εξυμνήθηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια ότι εκφράζουν «το υγιές πνεύμα των αγορών» το οποίο εξασφαλίζει την ανάπτυξη. Τέλος, για δραστηριότητες τις οποίες νομιμοποίησαν εκ νέου οι κυβερνήσεις όλων των κρατών της Ε.Ε., των ΗΠΑ, του Καναδά…..
Αν εννοούσαν κάτι διαφορετικό και σοβαρό οι κυβερνήσεις που ξαμόλησαν, μέσω των εφημερίδων, τους μυστικούς πράκτορες τότε θα είχαν αναλάβει πολιτικές πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση μεταρρύθμισης του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Και σε κάθε περίπτωση θα είχαν φροντίσει να πάρουν μέτρα όπως ευρωομόλογο, λαϊκό ομόλογο, οργάνωση δημοσίου τραπεζικού συστήματος και πολλά άλλα.

Οι ελλείποντες μηχανισμοί αλληλεγγύης
Η απόφαση που πάρθηκε στην έκτακτη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. συνιστά μία τομή, η οποία δείχνει ότι το πρόβλημα στην Ευρώπη δεν είναι ειδικά οι κερδοσκόποι αλλά οι μηχανισμοί αλληλεγγύης των χωρών της και προφανώς η αρχιτεκτονική του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Το ειδικό πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζει η ΕΕ ως σύνολο, και το οποίο χαρακτηρίζει τις στοιχίσεις δυνάμεων γύρω από τις πιθανές λύσεις του, είναι ότι μία νομισματική ένωση χωρίς αξιόπιστους μηχανισμούς διακρατικής αλληλεγγύης και χωρίς τη δυνατότητα να ασκήσει επεκτατική δημοσιονομική πολιτική σε περιόδους ύφεσης, συνολικής ή περιφερειακής, αντιμετωπίζει δύο γενικές κατευθύνσεις για τη διαχείριση μίας οικονομικής κρίσης όπως αυτή που εξελίσσεται.
* Πρώτον, να διαλυθεί ως νομισματική ένωση (αν αυτό θα έχει τη μορφή πλήρους αυτονόμησης ή τη μορφή εξόδου μερικών κρατών από αυτή δεν μας αφορά εδώ).
* Δεύτερον, να αντιμετωπίσει κάθε χώρα τις συνέπειες της ύφεσης μόνη της, επιχειρώντας να διαμορφώσει μία εικόνα υγιών προϋπολογισμών για να μπορεί να συνεχίσει να εξυπηρετεί το χρέος της και κατά συνέπεια να ακολουθήσει πολιτικές που εντείνουν την ύφεση και το πρόβλημα.
Η σύνοδος αναίρεσε μία από τις προϋποθέσεις του παραπάνω συλλογισμού. Για πρώτη φορά, σε επίσημο επίπεδο, διακηρύχθηκε μίας μορφής αλληλεγγύη. Η διακήρυξη προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ του «συστημικού κινδύνου» (που αντιμετωπίζει η ένωση από μία γενίκευση της κρίσης χρέους σε πολλά κράτη μέλη της Ευρωζώνης) και του «ηθικού κινδύνου» (να δοθεί η δυνατότητα στις κυβερνήσεις να μην εφαρμόσουν ό, τι κρίνεται ως αναγκαίο σύμφωνα με τη λογική του ηγεμονικού μπλοκ στην Ευρώπη, επειδή οι εγχώριοι κοινωνικοπολιτικοί συσχετισμοί δεν το επιτρέπουν).

Στην αμηχανία προκύπτει και το ΔΝΤ
Αυτή η αναίρεση, προφανώς, υπόκειται στο μεταβαλλόμενο συσχετισμό δυνάμεων και στα πεδία συγκρούσεων και ανταγωνισμών στην Ε.Ε., ωστόσο πρόκειται για ένα βήμα επιβεβλημένο από τη «λογική» των πραγμάτων. Η μνημόνευση του ρόλου του ΔΝΤ στη διακήρυξη του άτυπου Συμβουλίου έχει να κάνει με το ζήτημα του «ηθικού κινδύνου». Να υπενθυμίσει, δηλαδή, ότι υπάρχει ένας εξωτερικός μηχανισμός ο οποίος μπορεί να κληθεί και ο οποίος δεν υπόκειται στους συσχετισμούς δυνάμεων που διαμορφώνονται εντός της Ε.Ε.
Ωστόσο, η ίδια η μνημόνευση του ΔΝΤ ανακυκλώνει το πρόβλημα του «συστημικού κινδύνου»: α) το ΔΝΤ δεν κόβει ευρώ, και κάθε χώρα της Ευρωζώνης, που δυνητικά θα προσφύγει σε αυτό, ευρώ χρειάζεται, β) η επίκληση του ΔΝΤ είναι μάλλον αναντίστοιχη με το πρόβλημα, εφόσον οι πολιτικές του ΔΝΤ περικοπής των δαπανών, μείωσης των μισθών, ιδιωτικοποίησης τομέων κρατικής ευθύνης, έχουν ως συμπλήρωμα μία υποτίμηση του νομίσματος, η οποία όμως δεν μπορεί να συμβεί σε κράτος μέλος της Ευρωζώνης και τέλος γ) επειδή οι πολιτικές του ΔΝΤ είναι υφεσιακές, κοινωνικά άδικες και στις περισσότερες περιπτώσεις κρίσεων αναποτελεσματικές σε σχέση με τους στόχους που επιδιώκουν.
Αυτές οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι η τομή που συνιστά αυτή η απόφαση ενέχει μία μετάθεση της απάντησης στο δίλλημα μεταξύ «συστημικού» και «ηθικού κινδύνου». Δηλαδή, δείχνει πως ό, τι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αμηχανία της Ευρώπης συνεχίζεται. Ωστόσο, πρόκειται για αμηχανία η οποία παράγεται από την αρτηριοσκλήρωση των πολιτικών του νεοφιλελευθερισμού.
Περιμένοντας τη λύση από το εξωτερικό (οι ΗΠΑ και η Κίνα να «τραβήξουν» την έξοδο από την κρίση) το ηγεμονικό μπλοκ εξουσίας επιμένει σε πολιτικές εκτός τόπου και χρόνου μέχρι να έρθει το «φωτεινό μέλλον» στο οποίο μπορεί να υπάρξει όπως υπήρξε - και με καλύτερους όρους. Το «μόνο» πρόβλημα είναι ότι σ’ αυτή τη φαντασίωση εμπλεκόμαστε και εμείς ως αντικείμενα άσκησης αυτών των πολιτικών.
Ακροτελεύτιο: το ζήτημα διαγραφής τμήματος, και γενικότερα επαναδιαπραγμάτευσης, του χρέους των κρατών δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, ούτε μόνο την Ευρώπη ως πολιτική πρόταση.

ΕΠΟΧΗ, Κυριακή, 21 Φεβρουαρίου 2010 20:50

http://www.epohi.gr/portal/arxeio/4638